Op een koude dag winterdag in Amsterdam…
In januari dit jaar begon onze planning voor de reis naar Jerez de la Frontera, tijdens de Wine Professional en bij de sherrybar van Anfors. Daar ontmoetten we de man die ik de wijnrockster uit Jerez noem, vanwege zijn imposante voorkomen en zijn innemende charme. Hij lijkt zo uit een ‘jaren-vijftig-Carry-Grant-film’ te zijn gestapt. Een man met een lengte van bijna twee meter en een aristocratisch voorkomen, hij is ook nog eens vriendelijk en attent… De Beulingsdames waren erg onder de indruk. Een anderhalf uur lang hielden we de bar bezet, waardoor een reeks aan bezoekers het proeven van de Ximénez-Spinola wijnen misten – onze excuses hiervoor en met name ook aan de importeur Anfors, want wij hadden natuurlijk geen overtuiging nodig van deze charmante José Antonio Zarzana, we zijn al jarenlang fan van zijn unieke wijnen. Het bracht ons wel op het idee om zijn wijngaarden te bezoeke en we voegden daad bij het woord.
Ximénez-Spinola – PX please!
Als groot liefhebber van Ximénez-Spínolawijnen was de ontmoeting met José Antonio een droom die uitkwam. We kregen bij ons bezoek een warm onthaal, proefden alle verschillende wijnen uitsluitend gemaakt van de Pedro Ximénez druif, die we liefkozend PX noemen. We proefden droge PX wat uniek is, zoete PX wat meer voorkomt, maar heerlijk zwoel proeft, en brandy, dus de destillaat van hetzelfde sap, dat zeldzaam is en heerlijk rokerig en pittig de maag verwarmt.
Er zijn flessen van unieke vaten, onversterkt en langzaam vergist. We proefden het verschil tussen druiven met lange rijping aan de stokken en drie weken winddrogen in de gaarden. Alles met een subtiliteit die je niet vaak te vinden is in PX-producten van andere producenten. Tijdens de sessie praatten we eindeloos over wijn-spijs combinaties en we zagen allerlei mogelijkheden met de eigenzinnige smaken van deze PX-wijnen. We kwamen te laat op onze volgende afspraak, maar het is moeilijk afscheid nemen als je zo aan het jammen bent met gelijkgezinden. Beide partijen voelden dat dit nog een staartje kon krijgen in de vorm van een mooie culinaire samenwerking.
Uniciteit
Ximénez-Spinola is uniek, geen ander wijnhuis werkt zoals zij met uitsluitend PX – het is geen makkelijke druif, teer en vatbaar voor schimmels en meeldauw, ze kan echter goed tegen hitte, vandaar de aanplanting in warme gebieden als de Jerez en Malaga. Bodega Ximénez-Spinola bestaat al sinds 1729, maar zoals vele andere Jerezhuizen verkochten ze voor lange tijd hun basissherry aan de Engelsen of andere grote bodegas binnen het gebied, die de basiswijn op één hoop gooiden en zo een massale, generieke sherry maakte, zonder behoud van karakter en terroir. In 2004 besloot José Antonio de wijn zelf te rijpen en te bottelen. Hiervoor was uiteraard lef en ook een grote investering nodig. Van zijn harde werk en innovatie mogen we nu de vruchten plukken.
Bij Beulings staat de Fermantaçion Lenta op de wijnkaart, een droge PX waarbij een langzame fermentatie op eiken van zes maanden ervoor zorgt dat alle suikers zijn vergist. Verder schenken we bij de kaas graag de Old Harvest een medium sherry, die niet te zoet is, maar wel lekker zwoel, rijp en notig smaakt. Je kan niet anders dan van deze wijn houden, maar met genoeg scherpe kantjes om elk idee van saaiheid van zich af te kunnen schudden.
Tot slot als pièce de la résist
ance de brandy tres mil botellas. Slechts 3000 flessen per jaar komen hiervan uit. Pittig met een hint naar caramele zoetheid, het perfecte digestief voor liefhebbers. Hij inspireerde ons om een aparte digestievenkaart te maken voor bij de koffie om uit te lichten wat voor moois we hebben staan.
Een nieuw wind blaast over de Jérez
We gingen uiteraard nog andere bodega’s langs, elk huis met een eigen karakter en achtergrond. Het was een hele trip, letterlijk en figuurlijk. Luis Pérez is derde generatie wijnmaker van de gerenommeerde familie Pérez en een gepassioneerde jongen. Hij vertelde in een sneltreinvaart het verhaal over de kalkbodem (albariza) en de bella flor, twee factoren die smaak van sherry sterk beïnvloeden. Hij verhaalde over de verschillende winden vanaf het land en vanuit de zee, Levante en Poliente, namen als godinnen uit een mythisch verleden. De Levante woei die dag stormachtig over ons heen en maakte iedereen zenuwachtig of was het de vele informatie die we in korte tijd moesten verwerken, waardoor we op en neer wipten op de achterbank van de blauwe huur-Opel. Tegelijkertijd toerden we langs de vergeten cru-wijngaarden van de Jérez. Luis vertelde ons over verlies van uniciteit en de gemakzucht van de grote producenten, maar ook over nieuwe energie en doorzettingsvermogen van een kleine groep sherrymakers die terugzoeken naar eigenheid van de gaarden en de verschillende druivenrassen. We werden meegevoerd door zijn stormachtige woorden.
Luis’ wijnen bereiken op natuurlijke wijze een hoog genoeg alcoholpercentage om sherry te mogen heten, voor een fino moet dit 15 procent zijn en bij de olorosso 17 procent. Een proces dat alleen lukt met de juiste dosis van kennis, de beste wijngaarden, lage opbrengst en techniek en geduld. Hij heeft net een boek afgerond over de geschiedenis en het terroir van de Jérez. Zijn sherries worden in minimale oplagen gemaakt, maar ik hoop deze spoedig, zeer spoedig aan de liefhebber te mogen laten proeven.
Tradicion – de lengte van een eeuwenoude traditie
Uiteraard bezochten we ook de beroemde Bodegas Tradición. Een prachtig sherryhuis, waar traditie en lange rijping van de wijnen voorop staan. Hier worden sherry’s geproduceerd van 40, 50 jaar oud via het bewerkelijke solerasysteem om zodoende altijd die perfecte, intense kwaliteit te kunnen garanderen. De bodega bestaat al ruim 300 jaar en nog steeds werkt het op dezelfde manier als toen zij begonnen. De huidige eigenaar Joaquin Rivéra is een telg uit een vooraanstaande sherryfamilie en heeft de bodega begin jaren negentig overgenomen om deze naar het hoge niveau te tillen waar ze staat. Om sherry te begrijpen is een bezoek aan deze bodega een must. Joaquin hernoemde het huis Tradición naar de eeuwenlange geschiedenis van de bodega en de nauwelijks gewijzigde werkwijze. Kennis en ervaring staan hier aan het fundament van de kwaliteit.
Next stop: Sanlucar!
Tot slot nog bezochten we de broers Pepe en Paco Blanco van Bodega Callejuela in het aangrenzende Sanlucar de Barrameda waar de focus ligt op Manzanilla. Hun stijl, net weer anders, strak, ongepolijst, ruw, maar vol van het albarizaterroir. Van plukken tot bottelen, alles op één plek, wat uniek is voor sherry’s. Zoals al eerder kort beschreven is het gangbaar in de Jerez om de basiswijn te verkopen aan grotere bodega’s, zodat het gros van de sherry op één hoop gaat. De boeren krijgen geld per liter most, zodoende draait het gros nog vooral om volume en rendement. De bodega’s die wij bezochten, laten zien dat het ook anders kan, mits de consument zich openstelt voor sherry en ook voor deze kwaliteit wenst te betalen. Wij liepen een tijd geleden de sherryfever op en hopen dit te mogen overbrengen op nog veel andere mensen. Bij Beulings we love to share sherry!